Polecamy

Tekst skupia się wokół skutków przedłużającej się izolacji społecznej wywołanej pandemią COVOD-19 oraz zwiększonego czasu spędzanego przez nastolatki na przeglądaniu mediów społecznościowych, prowadzących do problemów ze zdrowiem psychicznym, w szczególności strachu przed wykluczeniem. Badania przeprowadzone przez autorów tekstu ujawniły, że istnieją cztery problemy związane z FOMO: samotność, satysfakcja z życia, ujawnianie siebie i porównania społeczne. Autorzy zauważyli, że podczas pandemii nastolatkom należy zaszczepić samoregulację i świadomość skutków długiego czasu spędzonego przed ekranem.

Zespół z Turcji badał phubbing i jego powiązania z neurotyzmem, lękiem (jako cechą) oraz lękiem przed odłączeniem (również jako cechą) w oparciu o powiązania między FOMO (jako formą aktywności) a problematycznym korzystaniem z Instagrama. Ankietę online, udostępnioną przez media społecznościowe, wypełniło ponad 420 respondentów w wieku 14-21 lat. Stwierdzono, że wspomniane wyżej problematyczne cechy i zachowania dotyczą zdecydowanie częściej kobiet, a FOMO jako cecha oraz neurotyzm są pośrednio – przez phubbing właśnie – powiązane z FOMO jako formą aktywności i problematycznym korzystaniem z Instagrama.

Punktem wyjścia w tym badaniu było dostrzeżone zmęczenie korzystaniem z mediów społecznościowych. Autorzy założyli, że może ono być spowodowane dwoma czynnikami: reklamą i jej natarczywością bądź reakcjami użytkowników: FOMO i obawami dotyczącymi prywatności. Sondaż przeprowadzono na reprezentatywnej grupie użytkowników mediów społecznościowych ze Stanów Zjednoczonych. Ustalono, że – wbrew wcześniejszym założeniem – to właśnie FOMO najsilniej wywołuje zmęczenie, nie same reklamy. Obawa o zachowanie prywatności jest jednak również silna, co powinno zwrócić uwagę reklamodawców.

Projekt, w którym poszukiwano emocjonalnych i psychologicznych skutków podatności młodzieży na FOMO. W wyniku badań ankietowych ponad 402 nastolatków stwierdzono, że na zwiększoną intensywność korzystania z Facebooka wpływają nasilone potrzeby przynależności i popularności, właściwe dla tej grupy wiekowej. Związek ten był zależny od FOMO, tzn. silniej odczuwane FOMO wiązało się z większym stresem związanym z korzystaniem z Facebooka. Tym samym potwierdzono, że FOMO silnie oddziałuje na korzystanie z mediów przez młodzież i na ich dobrostan (nie tylko cyfrowy).

Tekst podsumowujący dotychczas zebraną wiedzę o FOMO. Omówiono w nim definicję operacyjną i sposoby pomiaru FOMO, wcześniejsze badania – w tym związek FOMO z intensywnością korzystania z mediów społecznościowych, tzw. problematycznym korzystaniem z internetu i smartfona, ze zmiennymi demograficznymi (częściej dotyka ludzi młodych i kobiety), jak również z lękiem i  depresją. Autorzy przedstawili także pomysły na możliwe przyczyny FOMO oraz na przyszłe trendy badawcze w tym obszarze.

Reakcje i zachowania nastolatków były przedmiotem również tego projektu. Po przebadaniu dużej (ponad 2500 respondentów) grupy młodych Flamandów stwierdzono, że FOMO jest ważnym prognostykiem intensywności korzystania z mediów społecznościowych: zarówno częstotliwości, jak i liczby odwiedzanych platform oraz ich charakteru. FOMO wiąże się bardziej z korzystaniem z bardziej prywatnych mediów (jak Facebook czy Snapchat) niż tych o raczej publicznym charakterze (jak Twitter czy Youtube). Stwierdzono, że osoby doświadczające FOMO są częściej “phubberami”, czyli ignorują innych w swoim towarzystwie, zajmując się przede wszystkim światem mediów społecznościowych. Oba te zjawiska należą do kategorii tzw. problematycznego korzystania z mediów społecznościowych (czy szerzej: internetu). 

Kolejne badanie dotyczące pandemii i jej wpływu na zdrowie psychiczne. Autorzy zajęli się problemem samotności (powiązanej z izolacją społeczną), którą próbowano przełamać, korzystając z mediów społecznościowych i komunikatorów. Techniką ankiety przebadano ponad 330 millenialsów z Włoch, Argentyny i Wielkiej Brytanii, gdzie obowiązywały różne zasady izolacji. Stwierdzono, że intensywność korzystania z mediów społecznościowych była powiązana z poczuciem osamotnienia i z FOMO. Natomiast korzystanie z komunikatorów wiązało się z malejącym poczuciem osamotnienia i nie było powiązane z FOMO. Warto więc wykorzystywać technologie do ograniczania poczucia osamotnienia wynikającego z izolacji społecznej, wymaga to jednak zachęty do korzystania raczej z komunikatorów niż mediów społecznościowych.

Kolejny artykuł o FOMO w pandemii. Autorzy postawili pytanie, czy wobec braku możliwości podróży, spotkań towarzyskich i postowania o nich – lęk przed odłączeniem nadal jest odczuwany? Okazuje się, że tak, a pandemiczne FOMO dotyczy udziału w aktywnościach online (koncertach, spotkaniach). FOMO zagraża dobrostanowi, powodując problemy psychiczne i zdrowotne, takie jak bezsenność, dekoncentracja, obniżenie produktywności. Remedium widzą w działaniach edukacyjnych czy wypracowywaniu nawyków higieny cyfrowej, wprowadzaniu zasad JOMO (Joy of Missing Out) jednak intensywne zanurzenie w świat wirtualny powoduje, że jesteśmy na FOMO szczególnie podatni.

Czy ograniczanie dostępu do mediów społecznościowych powoduje pogorszenie dobrego samopoczucia, zwiększenie poczucia osamotnienia i depresję? Badacze najpierw przez tydzień obserwowali studentów University of Pennsylvania, a następnie rozdzielili grupę 143 badanych na tych, którzy przez kolejne trzy tygodnie mieli ograniczony (do 10 minut na platformę – Facebook, Instagram i Snapchat) lub pełny dostęp do mediów społecznościowych. W efekcie stwierdzili u osób z ograniczonym dostępem zmniejszenie poczucia osamotnienia i depresji w porównaniu z grupą kontrolną. W obu natomiast zaobserwowano znaczący spadek lęku i FOMO w stosunku do stanu wyjściowego, co zinterpretowano jako korzystny efekt samokontroli. Uznano, że ograniczenie korzystania z mediów społecznościowych do około 30 minut dziennie może zdecydowanie poprawić dobrostan i dobre samopoczucie.

Wielokrotnie cytowany, założycielski”, tekst dla badań nad FOMO w kontekście mediów społecznościowych, przedstawiający wyniki prac nad tzw. skalą FOMO, stosowaną w kolejnych projektach w różnych miejscach na świecie. W artykule udostępniono 10-stopniową skalę, tj. listę pytań dotyczących doświadczania „lęku przed odłączeniem”, umożliwiającą deklaratywną samoocenę respondenta. W trzyetapowym badaniu najpierw zweryfikowano proponowane pytania pod kątem ich zastosowania w różnych kulturach (etap międzynarodowy), następnie działanie skali na dużej populacji (krajowe badanie reprezentatywne), a finalnie sprawdzono (w mniejszej skali) powiązanie FOMO z emocjami i zachowaniami, zwłaszcza w kontekście korzystania z mediów społecznościowych.

Przedmiotem badania były tu zależności między FOMO a spożyciem alkoholu i jego skutkami. W dwóch etapach projektu respondenci – studenci w wieku 18-25 lat (182 i 250 osób) – wypełniali ankiety dotyczące FOMO oraz spożycia alkoholu i jego skutków (B-YAACQ), a także prowadzili dzienniczki dotyczące konsumpcji alkoholu. W obu częściach wykazano, że FOMO było powiązane z częstszymi negatywnymi skutkami spożycia alkoholu, ale nie powodowało jego ogólnego większego spożycia, choć w części drugiej wyższe FOMO towarzyszyło wypiciu większej ilości alkoholu za jednym razem. Wykazano, że czynnikiem zmniejszającym szkody powodowane przez picie alkoholu może więc być zajęcie się problemem FOMO, które może przyczyniać się do bardziej ryzykownych zachowań w takich okolicznościach.

Czy istnieje związek między FOMO a dobrostanem człowieka? Szukając odpowiedzi na to pytanie, naukowcy potwierdzili pozytywny związek między FOMO a intensywnością korzystania z mediów społecznościowych. FOMO okazało się być też ujemnie powiązane z siecią kontaktów społecznych, choć w niektórych sytuacjach może je pośrednio wzmacniać – właśnie przez intensywność korzystania z platform. W ten sposób FOMO wpływa na subiektywnie odczuwany dobrostan zarówno negatywnie (bezpośrednio), jak i pozytywnie (pośrednio). Jest więc to związek zniuansowany, zależny od celu i sposobu obecności w mediach społecznościowych.  

Tu również przedmiotem badania był Instagram – jako medium zdominowane przez treści wizualne. Autorzy sprawdzali, czy i na ile na autoprezentację użytkowników na Instagramie wpływa samoocena w relacjach przyjacielskich oraz FOMO. W tym celu przebadali grupę ponad 320 Indonezyjczyków, aktywnych użytkowników tego medium. W wyniku analiz i procesu modelowania stwierdzili, że na sposoby autoprezentacji wizualnej wpływa FOMO, natomiast samoocena w relacjach przyjacielskich oddziałuje na FOMO, ale nie bezpośrednio na udostępnianie treści na Instagramie.

Tu również skupiono się na wątku FOMO w kontekście COVID-19. Badanie techniką sondażu online zostało przeprowadzone w Chinach. Wyniki wykazały, że lęki i nuda towarzyszące sytuacji pandemii były powiązane z odczuwaniem lęku przed odłączeniem. Mianowicie osoby z FOMO częściej korzystały z dostępnych urządzeń elektronicznych dla różnych celów, przy czym korzystanie w kontekście celów społecznych wpływało pozytywnie na odczuwane zadowolenie z życia, podczas gdy korzystanie w celach praktycznych (np. edukacyjnych, zawodowych, wyszukiwania informacji) nie miało takiego skutku.

Tu również sprawdzano w kontekście pandemii zależności między stresem wywołanym przez restrykcje a FOMO, a także symptomy problematycznego korzystania z mediów społecznościowych. Użyto specjalnie zaprojektowanego kwestionariusza badania stresu związanego z COVID-19, który wypełniło ponad 700 respondentów z Niemiec. Wykazano, że im większa potrzeba przynależności i wyższe FOMO, tym większy odczuwany stres “okołopandemiczny”, co wiąże się z symptomami problematycznego korzystania z mediów społecznościowych. Oznacza to, że specyficzne potrzeby i pewne zmienne związane z lękiem powodują większy stres z powodu konieczności izolacji i innych restrykcji pandemicznych, co może z kolei przyczyniać się do problematycznego korzystania z mediów społecznościowych, a także innych potencjalnie uzależniających zachowań w takich okolicznościach.

Pandemia COVID-19 to okoliczność potencjalnie sprzyjająca FOMO – potrzeba bycia na bieżąco z informacjami o towarzyszących jej ryzykach wzmacnia lęk przed odłączeniem. Naukowcy z National Taichung University of Education na Tajwanie opracowali nową, specjalną skalę CIFS (COVID-19 Information Fear of Missing Out Scale), do pomiaru tego zjawiska i potwierdzili jej rzetelność w badaniach ponad 1100 dorosłych Tajwańczyków. Okazało się, że wysokie wskaźniki w badaniu FOMO związanego z COVID-19 uzyskują osoby aktywne w mediach społecznościowych w tym temacie: tzn. publikujące i udostępniające treści dotyczące koronawirusa. Sama infodemia dotycząca COVID-19, jak też bierne przeglądanie takich treści, nie są czynnikami ryzyka.

Teorie samostanowienia i deprywacji relatywnej stały się podstawą badania sprawdzającego, na ile zaspokojenie podstawowych potrzeb psychologicznych zmniejsza FOMO i jaka może być w tym rola wsparcia przyjaciół. Grupą badaną byli studenci w Chinach, zaproszeni do wypełnienia ankiety papierowej. Wykazano, że zaspokojenie podstawowych potrzeb psychologicznych zmniejsza zarówno FOMO, jak i indywidualne poczucie dysharmonii (pewnego braku, deprywacji relatywnej), a wsparcie przyjaciół może tu być czynnikiem ochronnym. To ważne wskazówki w działaniach wspierających oraz chroniących zdrowie psychiczne nastolatków i młodych dorosłych korzystających z mediów społecznościowych.

Wyniki badania ilościowego na grupie ponad 50 tysięcy uczniów z całej Polski, dotyczącego sposobów używania nowych technologii w kontekście dobrostanu psychicznego i relacji rodzinnych. Stwierdzono m.in., że najczęściej wykorzystywany – w tym nadużywany przez 1/5 uczniów – jest smartfon, dostępny dla coraz młodszych odbiorców. Internet i media społecznościowe są używane powszechnie, także do utrzymywania kontaktów (w tym wyłącznie wirtualnych). Korzystanie z mediów społecznościowych często (1/3 nastolatków) ma już charakter uzależnienia. Młodzi cierpią z powodu FOMO, nomofobii, przeciążenia informacją, często nie potrafią jednak ograniczyć tych aktywności, a nie otrzymują w tym zakresie potrzebnego wsparcia od rodziców. Zaproponowano więc rekomendacje dotyczące kształtowania zdrowych nawyków w sieci.

Raport z kolejnej edycji cyklicznego badania ilościowego „Nastolatki 3.0″, realizowanego w celu diagnozy i interpretacji zachowań polskich nastolatków w internecie oraz ich opinii na temat sieci. Tym razem badanie zrealizowano w okresie lockdownu spowodowanego pandemią koronawirusa, na grupie ponad 1700 uczniów oraz ponad 800 rodziców i opiekunów prawnych. W projekcie obserwuje się ciągły wzrost czasu spędzanego przez młodzież w internecie, poza kontrolą rodziców. Z tym wiąże się narastające zjawisko problematycznego używania internetu (przemoc w sieci, patostreaming, pornografia, dzielenie się prywatnymi informacjami) – o negatywnych doświadczeniach młodzieży często nie wiedzą rodzice, zakładający, że te problemy nie dotyczą ich dzieci.

Opracowanie w przystępny sposób przedstawia, czym jest FOMO, jaka jest skala zagrożenia nim wśród polskich nastolatków oraz jak można je przed tym problemem zabezpieczyć. Autorka pokazuje, jakie zachowania młodzieży w internecie powinny zaniepokoić rodziców, jak można zareagować, gdzie szukać pomocy. Proponuje kilka konkretnych sposobów kształtowania zdrowych nawyków korzystania z nowych technologii. W podręczniku jest też “FOMO QUIZ”, pozwalający w lżejszej formie sprawdzić, czy problem FOMO dotyczy czytelnika.